از دست دادن نجات

طرح مساله
ما پیش از آن که به عیسی ایمان آوریم، غلامان گناه و شیطان بودیم (رومیان ۶: ۱۷). پس از اینکه ایمان می‌آوریم، غلامان عدالت می‌شویم (رومیان ۶: ۱۸). آیا این کلام بدین معنی است که رد کردن فیض خدا و از دست دادن نجات، غیر ممکن است؟
بسیاری از مسیحیان بر این عقیده‌اند که امکان ندارد ایماندران نجات خویش را از دست بدهند. این گروه از مسیحان می‌گویند که ممکن است ایماندران گناه کرده، سقوط کنند؛ اما خدا همواره آنان را به سوی فیض خود باز می‌آورد. طبق این نظر، ایمانداران در وضعیت «امنیت جاودانی» قرار دارند. ایشان می‌گویند: «شخصی که یکبار نجات یافت، برای همیشه نجات یافته است.»
اما گروه دیگری از مسیحیان بر این عقیده‌اند که ممکن است ایمانداران واقعا خدا را رد کرده، ایمان خود را از دست بدهند. خدا سعی خواهد کرد که ایشان را به سوی خود بازگرداند؛ اما اگر ایشان در رد کردن او لجاجت ورزند، خدا آنان را مجبور نخواهد کرد که مجددا ایمان را بپذیرند (به مقالۀ عمومی: «نجات- جبر یا اختیار؟» مراجعه کنید).
امنیت نجات در کتاب مقدس
کتاب مقدس به مساله امنیت ابدی ایمانداران پاسخی صریح نمی‌دهد. از بعضی آیات کتاب مقدس می‌توان این استنباط را کرد که امکان ندارد نجات خویش را از دست بدهیم؛ اما از برخی آیات دیگر، می‌توان چنین برداشت کرد که ممکن است ما نجات خویش را از دست بدهیم.
آن گروه از مسیحیانی که معتقدند ایمانداران نمی‌توانند خدا را رد کنند یا نجات خویش را از دست بدهند، به آیات بسیاری اشاره می‌کنند که می‌گویند خدا حیات جاودانی می‌بخشد (به یوحنا ۳: ۱۶؛ ۶: ۴۵؛ ۱۱: ۲۶ مراجعه کنید). عیسی می‌فرماید که او به گوسفندانش حیات ابدی می‌بخشد و «تا به ابد هلاک نخواهند شد و هیچکس آنها را از دست من نخواهد گرفت» (یوحنا ۱۰: ۲۸). عیسی می‌فرماید او هر کسی را که به سوی او آید، بیرون نخواهد کرد؛ و از آنچه پدر به او داده است، چیزی را تلف نخواهد نمود (یوحنا ۶: ۳۷، ۳۹). پولس رسول می‌گوید که هیچ چیز قادر نیست ما را از محبت خدا جدا سازد (رومیان ۸: ۳۸-۳۹)؛ و نیز می‌گوید که ما به روح‌القدس مختوم شده‌ایم که بیعانه میراث ما است (افسسیان ۱: ۱۴). و نیز میگوید خدا که عمل نیکو را در شما شروع کرد، آن را تا روز عیسی مسیح به کمال خواهد رسانید (فیلپیان ۱: ۶). خدا قادر است تا آنچه را که به او سپرده ایم، حفظ کند (دوم تیموتائوس ۱: ۱۲)، ما را از وسوسه رهایی بخشد (دوم پطرس ۲: ۹)، و ما را از سقوط محفوظ نگاه دارد (یهودا ۲۴). در این آیات، ما می‌توانیم امنیت نجات ایمانداران را مشاهده کنیم.
اما مسیحیانی که معتقدند که امکان دارد که ایمانداران نجات خود را از دست بدهند، آیات دیگری را مطرح می‌کنند که به از دست رفتن نجات اشاره دارند، آیاتی چون: اما هر که تا به آخر صبر کند، همان نجات یابد (مرقس ۱۳: ۱۳). این مسیحیان همچنین به آیاتی چون اول قرنتیان ۱۵: ۱-۲، کولسیان ۱: ۲۱-۲۳، عبرانیان ۳: ۶، ۱۲، ۱۰: ۳۵-۳۶ اشاره می‌کنند. آنان همچنین به کلام عیسی در یوحنا ۱۵: ۱-۶ اشاره می‌کنند که هر کس در او نماند، مثل شاخه بیرون انداخته می‌شود… و آنها را جمع کرده در آتش می‌اندازند. پولس رسول در رومیان ۱۱: ۲۲ می‌گوید که امت‌هایی که در رحمت و فیض خدا باقی نمانند، بریده خواهند شد. پولس رسول به مسیحیان غلاطیه می‌فرماید که ایماندارانی که مجددا به شریعت عهد عتیق بازگشت کنند، از مسیح باطل و از فیض ساقط گشته‌اند (غلاطیان ۵: ۱-۴). عیسی هنگامی که مثل برزگر را بیان می‌کرد، در مورد برخی اشخاص فرمود: «تا مدتی ایمان می‌دارند و در وقت آزمایش مرتد می‌شوند» (لوقا ۸: ۱۳). پولس رسول می‌گوید که بعضی از ایمان بر خواهند گشت (اول تیموتائوس ۴: ۱). نویسنده رساله به عبرانیان به خطر کسانی اشاره می‌کند که شریک روح‌القدس گردیدند و یا توسط خون مسیح مقدس گردانیده شدند، اما در نهایت مسیح را رد کردند (عبرانیان ۶: ۴-۶؛ ۱۰: ۲۸-۲۹، ۳۹). هشدارهای دیگری نیز در عهد جدید آمده است (دوم پطرس ۲: ۲۰-۲۱؛ مکاشفه ۳: ۵، ۲۲: ۱۹). این گروه از مسیحیان، می‌پرسند که اگر امکان از دست رفتن نجات ما وجود نداشت، پس این هشدارها چرا مطرح شده‌اند.
یوحنای رسول می‌نویسد که دجالانی که در کلیسا بودند، از ما بیرون شدند، لکن از ما نبودند زیرا اگر از ما می‌بودند با ما می‌ماندند؛ لکن بیرون رفتند تا ظاهر شود که همه ایشان از ما نیستند؛ یعنی هیچ یک به کلیسا تعلق نداشتند (اول یوحنا ۲: ۱۹). آن گروه از مسیحیان که معتقدند ممکن نیست ایمانداران نجات خویش را از دست بدهند، می‌گویند که کسانیکه بعدها سقوط کردند، از همان ابتدا ایمانداران حقیقی نبودند. از سوی دیگر، آن گروه از مسیحیان که معتقدند ممکن است ایمانداران نجات خود را از دست بدهند، می‌گویند در میان کسانی که سقوط کردند، برخی از قبل ایمانداران حقیقی بودند و برخی نیز نبودند. آن کسانی که در ابتدا مسیحیان حقیقی بودند، بعدها مسیح را رد کردند؛ بنابراین، دیگر ازما نیستند. ما باید بسیار محتاط باشیم که در مورد کسی داوری نکنیم که آیا او مسیحی حقیقی هست یا نه (متی ۷: ۱-۲).همچنین نباید مغرور باشیم و بگوییم که هرگز سقوط نخواهیم کرد. پولس رسول می‌فرماید: آن که گمان برد که قائم است، باخبر باشد که نیفتد (اول قرنتیان ۱۰: ۱۲). یوحنای رسول نیز می‌نویسد: اما شما آنچه شنیدید، در شما ثابت بماند؛ زیرا اگر آنچه از اول شنیدید، در شما ثابت بماند، شما نیز در پسر و در پدر ثابت خواهید ماند (اول یوحنا ۲: ۲۴). بنابراین، مشاهده می‌کنیم که برخی آیات در عهد جدید، موید این دیدگاه است که امکان ندارد که یک ایماندار نجات خود را از دست بدهد؛ اما آیاتی دیگر، این دیدگاه را تایید می‌کند که امکان دارد یک ایماندار نجات خود را از دست بدهد. آنچه مسلم است، این است که ما باید به این دو دیدگاه، به عنوان جنبه‌های مختلف یک حقیقت عظیم بنگریم، حقیقتی که ذهن خاکی و مخلوق ما، قادر به درک کامل آن نیست. حکمت خدا بس عظیم تر از حکمت بشری است.
برخی می‌گویند که ایمانداران باید بین این دو جنبه، تعادل را حفظ کنند، به این ترتیب که اگر ایماندارای در مورد نجات خود نگران است، باید به او اطمینان خاطر داد که نجات او از امنیت برخوردار است. اما به ایمانداری که بیش از حد اطمینان دارد که که هرگز سقوط نخواهد کرد، باید هشدار داد که امکان سقوط واقعی وجود دارد. در اینجا نیز ما می‌توانیم عمق و غنای کتاب مقدس را مشاهده کنیم. کتاب مقدس می‌تواند پاسخگوی نیاز هر انسانی باشد.
«گناه منتهی به موت» چیست؟
در اول یوحنا ۵: ۱۶-۱۷ تعلیم داده شده که برای برادری (ایمانداری) که مرتکب گناه منتهی به موت شده، دعا نکنیم. در این آیه، یوحنای رسول یا به مرگ روحانی اشاره می‌کند، یا به مرگ جسمانی ایمانداری که مرتکب گناهی خاص شده ولی روحش هلاک نخواهد شد (اول قرنتیان ۵: ۵). اگر منظور آیه، مرگی روحانی است، آنگاه این آیه می‌تواند نظر کسانی را تایید کند که معتقدند یک ایماندار ممکن است نجات خویش را از دست بدهد. اما یوحنا در این آیه نمی‌گوید که این گناه چیست.
شاید این «گناه منتهی به موت،» کفر گفتن بر ضد روح‌القدس باشد، گناهی که عیسی گفت بخشیده نخواهد شد (مرقس ۳: ۲۸-۲۹). به این موضوع توجه داشته باشید که عیسی نگفت که یک مسیحی ممکن است مرتکب این گناه شود. با وجود این، نویسنده رساله به عبرانیان می‌نویسد که این امکان هست که ایمانداری که حقیقتا مسیحی شده، یعنی کسی که شریک روح‌القدس گشته، خدا را رد کند و خداوند را بی حرمت سازد. اگر بیفتد محال است که ایشان را بار دیگر برای توبه تازه سازند (عبرانیان ۶: ۴-۶).نویسنده رساله به عبرانیان، در باب دهم این رساله نیز می‌گوید: زیرا که بعد از پذیرفتن معرفت راستی، اگر عمدا گناهکار شویم، دیگر قربانی گناهان باقی نیست (عبرانیان ۱۰: ۲۶). او مجددا به اشخاصی اشاره می‌کند که توسط خون مسیح مقدس گردانیده شدند اما پسر خدا را پایمال کرده، روح نعمت را بی حرمت کردند (عبرانیان ۱۰: ۲۹). بنابراین، به نظر می‌رسد که هر کس که روح خدا را رد کند و به گناه کردن ادامه دهد، در نهایت دیگر قادر نخواهد بود صدای خدا را بشنود و برای ابد امکان نجات یافتن را از دست خواهد داد. اگر انسانها پس از شناخت حقیقت، به گناه کردن ادامه دهند، سختدل می‌شوند. موضوع تنها این نیست که آنان دیگر نمی‌توانند صدای خدا را بشنوند، بلکه خدا نیز دیگر ایشان را فرا نخواهد خواند.
بسیاری از مسیحیان اعتقاد دارند که شخص ایماندار ممکن است بیفتد و ندای مسیح را که او را به سوی توبه فرا می‌خواند نشنود و سرانجام به مرحله‌ای برسد که وضعیت اسفباری که شرح آن رفت برایش به وجود آید. ایشان معتقدند که این آیات هشداری هستند در مورد این احتمال (عبرانیان ۶: ۴-۶؛ ۱۰: ۲۶-۳۱). اما دستۀ دیگری از مسیحیان بر این عقیده‌اند که ایمانداران حقیقی هرگز به این مرحله نهایی نمی‌رسند، بلکه پیش از مرگ، حتما توبه کرده، بار دیگر کاملا ایماندار خواهند شد.
خلاصه
همه مسیحیان بر این اعتقادند که ما تنها توسط فیض و رحمت خد و با ایمان به عیسی مسیح نجات می‌یابیم (افسسیان ۲: ۸-۹). همچنین تمامی مسیحیان بر این عقیدهاند که ما تنها با کمک روح‌القدس می‌توانیم به حیات خود در ایمان ادامه دهیم (غلاطیان ۳: ۳). با وجود این، از زمان نگارش عهد جدید تاکنون، مسیحیان در مورد اینکه آیا یک ایماندار ممکن است نجات خود را از دست بدهد یا نه، نظرات متفاوتی داشته‌اند. کتاب مقدس در این مورد تعلیمی صریح و واضح نمی‌دهد. بنابراین، نباید اجازه دهیم که دیدگاهمان ما را از خواهران و برادران مسیحی مان که ممکن است نظری متفاوت داشته باشند، جدا کند. در رساله یهودا این دو دیدگاه در مورد از دست دادن نجات، در کنار یکدیگر مطرح می‌شوند. در آیه ۲۱ یهودا می‌نویسد: خویشتن را در محبت خدا محفوظ دارید و منتظر رحمت خداوند ما عیسی مسیح برای حیات جاودانی بوده باشید. اما در آیه ۲۴ می‌گوید که خدا قادر است شما را از لغزش محفوظ دارد و در حضور جلال خود شما را بی عیب به فرحی عظیم قایم فرماید.

آیات مهم:
یوحنا ۶: ۳۹- از آنچه به من عطا کرد چیزی تلف نکنم.
یوحنا ۱۰: ۲۸-… هیچکس آنها را از دست من نخواهد گرفت.
رومیان ۸: ۳۸-۳۹-… نه موت و نه حیات… نه چیزهای حال و نه چیزهای آینده…. نه هیچ مخلوقی دیگر قدرت خواهد داشت که ما را از محبت خدا که در خداوند ما مسیح عیسی است جدا سازد.
افسسیان ۱: ۱۳-۱۴- در وی چون ایمان آوردید، از روح‌القدس وعده مختوم شدید که بیعانه میراثٍ ما است.
فیلپیان ۱: ۶-… او که عمل نیکو را در شما شروع کرد، آن را تا روز عیسی مسیح به کمال خواهد رسانید.
دوم تیموتائوس ۱: ۱۲-… او قادر است که امانت مرا تا به آن روز حفظ کند.
اول یوحنا ۲: ۱۹-… زیرا اگر از ما می‌بودند، با ما می‌ماندند.
لوقا ۸: ۱۱-۱۵-… پس تا مدتی ایمان می‌دارند و در وقت آزمایش، مرتد می‌شوند.
یوحنا ۱۵: ۲- هر شاخه‌ای در من که میوه نیاورد، آن را دور می‌سازد.
رومیان ۱۱: ۲۲- پس مهربانی و سختی خدا را ملاحظه نما… اما مهربانی بر تو اگر در مهربانی ثابت باشی و الا تو نیز بریده خواهی شد.
غلاطیان ۵: ۱-۴-… از مسیح باطل و از فیض ساقط گشته‌اند.
اول تیموتائوس ۴: ۱- و لیکن روح صیحا می‌گوید که در زمان آخر بعضی از ایمان برگشته.
عبرانیان ۶: ۴-۶- زیرا آنانی که… شریک روح‌القدس گریدند… اگر بیفتند، محال است که ایشان را بار دیگر برای توبه تازه سازند.
عبرانیان۱۰: ۲۶-۲۷- زیرا که بعد از پذیرفتن معرفت راستی، اگر عمدا گناهکار شویم، دیگر قربانی گناهان باقی نیست، بلکه انتظار هولناک عذاب و غیرت آتشی که مخالفان را فرو خواهد برد.
عبرانیان ۱۰: ۲۹- پس به چه مقدار گمان می‌کنید که آن کس مستحق عقوبت سخت تر شمرده خواهد شد که پسر خدا را پایمان کرده و خون عهدی را که به آن مقدس گردانیده شده، ناپاک شمرد؟
اول یوحنا ۲: ۲۴- و اما شما آنچه از ابتدا شنیدید، در شما ثابت بماند، زیرا اگر آنچه از اول شنیدید، در شما ثابت بماند، شما نیز در پسر و در پدر ثابت خواهید ماند.