نقش زنان در کلیسا

زنان در کلیسا چه نقشی دارند؟
در طول تاریخ کلیسا، به زنان اجازه داده نشده است تا در کلیسا نقش رهبری داشته باشند و معمولا واعظین، معلمان و شبانان مردان بوده‌اند. با این حال، در برخی نقاط جهان، گاهی زنان نقش رهبری را بر عهده گرفته یا تعلیم داده اند، در چند صد سال گذشته، زنان به شکل فزاینده‌ای خدماتی چون موعظه، تعلیم و شبانی کلیساها را بر عهده گرفته‌اند. این امر در زمانی به وقوع پیوسته است که در بسیاری از جوامع نیز آزادی بیشتری به زنان داده شده است.
کتاب مقدس در مورد نقش زنان در رهبری کلیسا چه می‌گوید؟ پاسخ این است که کتاب مقدس جواب صریحی به این سوال نمی‌دهد. بسیاری از کلیساها به زنان اجازه نمی‌دهند موعظه کنند یا خدمت شبانی انجام دهند، گرچه بسیاری از همین کلیساها به زنان اجازه می‌دهند که به عنوان میسیونر موعظه کنند و تعلیم دهند. از سوی دیگر امروزه، بسیاری از کلیساها به زنان اجازه می‌دهند تا موعظه کنند، تعلیم دهند و حتی در سمت شبانی و اسقفی خدمت نمایند.
دعا و نبوت زنان در کلیسا
در غلاطیان ۳: ۲۸، پولس رسول به روشنی می‌فرماید که زنان و مردان در مسیح عیسی یک هستند. همه گناهکاریم و به فیض خدا نیاز داریم. در واقع، غلاطیان ۳: ۲۸ مهمترین آیه‌ای است که در مبارزات مسیحیان علیه برده داری در جوامع غربی، به آن استناد شده است. با وجود این، گرچه زن و مرد در مسیح یک هستند، اما این سخن بدین معنی نیست که در همه زمینه‌ها کارکردهای یکسانی دارند. زن و مرد در نظر خدا برابرند، اما ممکن است در کلیسا نقش‌های متفاوتی داشته باشند. به همین شکل، اگر چه زن و شوهر هر دو باید مطیع یکدیگر باشند، اما نقش آنان در ازدواج می‌تواند متفاوت باشد (به افسسیان ۵: ۲۱-۲۳ و مقالۀ عمومی: «ازدواج مسیحی» مراجعه کنید).
باب‌های اول و دوم کتاب اعمال نشان می‌دهد که به هنگام نزول روح‌القدس در روز پنطیکاست بر شاگردان که باعث شد آنان قدرت بیابند، هم زنان و هم مردان یکجا حضور داشتند. پطرس در موعظه روز پنطیکاست، از یوئیل نبی نقل قول می‌کند که می‌گوید خدا روح خود را بر غلامان و کنیزان خواهد ریخت و پسران و دختران نبوت خواهند کرد (یوئیل ۲: ۲۸-۲۹؛ اعمال ۲: ۱۶-۱۸). در عهد عتیق زنان بسیاری بودند که نبوت می‌کردند (خروج ۱۵: ۲۰؛ داوران ۴: ۴؛ دوم پادشاهان ۲۲: ۸-۹).
در اول قرنتیان ۱۲: ۱۱، پولس رسول استدلال می‌کند که عطایای روح‌القدس به همه داده می‌شود و نه فقط به مردان. و در اول قرنتیان ۱۱: ۵، پولس در مورد زنانی سخن می‌گوید که در جلسات کلیسایی قرنتس نبوت می‌کردند. هنگامی که پولس رسول می‌گوید که زنانی که در جلسات کلیسایی دعا و نبوت می‌کنند، باید پوشش بر سر خود داشته باشند، از کلام او به روشنی می‌توان نتیجه گرفت که برای زنان دعا کردن و نبوت نمودن در جلسات کلیسایی امری پذیرفته شده بود. پولس رسول می‌گوید که همه باید در جلسات کلیسایی شرکت کرده و سهمی داشته باشند (اول قرنتیان ۱۴: ۲۶)؛ این سخن یقینا شامل حال زنان نیز می‌شود.
زنان به عنوان شماس و همکار
بسیاری بر این عقیده‌اند که زنان می‌توانند در کلیسا خدمت شماسی انجام دهند. در اول تیموتائوس ۳: ۸-۱۳، پولس رسول در مورد مردان و شوهران سخن می‌گوید. آیه ۱۱ نیز به زنان اشاره می‌کند. در آیه ۱۱ زنانی که مورد اشاره می‌باشند، احتمالا یا «همسران» شماسان هستند یا «شماسان زن» و دقیقا مشخص نیست پولس رسول به کدام یک اشاره دارد. از رومیان ۱۶: ۱ چنین می‌فهمیم که پولس رسول زنی به نام فیبی را تحسین کرده، او را شماس یا خادمه می‌خواند (در ترجمه فارسی این واژه «خادمه» ترجمه شده است، اما در یونانی این واژه همان واژۀ شماس است). در رومیان ۱۶: ۳، ۶، ۱۲ و فیلیپیان ۴: ۲-۳، پولس به همکاران دیگری اشاره می‌کند که زن هستند. نام پرسکلا و شوهرش اکیلا همیشه در کنار یکدیگر ذکر می‌شود و به نظر می‌رسد که آنان هر دو خدمت تعلیمی داشتند (اعمال ۱۸: ۱۸، ۲۶). علاوه بر این، بسیاری از علمای مسیحی اعتقاد دارند که در رومیان ۱۶: ۷، نام «یونیاس» به یک زن اشاره دارد (این نام یونانی، هم می‌تواند مونث باشد و هم مذکر). اگر این نام به یک زن اشاره داشته باشد، آنگاه پولس یک زن را رسول می‌خواند.
رهبران زن
حتی اگر هم زنان در خدمت شماسی مشغول باشند، سوالی که همچنان باقی می‌ماند، این است که آیا ایشان می‌توانند در مقام شبان، کلیسایی را رهبری کنند؟ کتاب مقدس پاسخ صریحی به این سوال نمی‌دهد. در نتیجه امروزه کلیساهای مختلف در این مورد از سنن متفاوتی پیروی می‌کنند. بسیاری از مسیحیان به اول قرنتیان ۱۴: ۳۳-۳۵ و اول تیموتائوس ۲: ۱۱-۱۵ استناد می‌کنند که در آنها گفته شده که زنان باید خاموش باشند و اجازه ندارند تعلیم دهند و بر شوهرشان مسلط باشند. این آیات به روشنی در این مورد سخن می‌گویند؛ لذا در بسیاری از کلیساها، زنان تنها اجازه دارند به کودکان و زنان دیگر تعلیم دهند، اما حق ندارند به مردان تعلیم دهند. تقریبا تمامی این کلیساها به زنان اجازه می‌دهند که در جلسات کلیسایی دعا کنند یا شهادت دهند؛ اکثر آنها نیز به زنان میسیونر اجازه می‌دهند تا در کلیساهای تازه تاسیس شده به مردان تعلیم دهند و برای ایشان موعظه کنند.
گروه دیگری از مسیحیان، این آیات را به شکل دیگری تفسیر می‌کنند. آنان خاطر نشان می‌سازند که درست است که پولس رسول به قرنتیان می‌گوید که زنان باید خاموش باشند؛ اما در همان رساله به ایشان می‌نویسد که زنان به هنگام دعا و نبوت کردن، باید سر خود را بپوشانند (اول قرنتیان ۱۱: ۵). بنابراین، این مسیحیان بر این عقیده‌اند که معنی اول قرنتیان ۱۴: ۳۴-۳۵ نمی‌تواند سکوت و خاموشی کامل زنان باشد، بلکه منظور پولس این است در طول جلسات زنان نباید نظم جلسه را برهم بزنند یا با صدای بلند سخن بگویند. این احتمال وجود دارد که در زمان پولس، بسیاری از زنان عادت داشتند درست در وسط جلسات از شوهرانشان سوال کرده، یا ایشان را صدا کنند.
به همین شکل، مسیحیان پیرو این نظریه، در مورد اول تیموتائوس ۲: ۱۱-۱۵ معتقدند که پولس به تیموتائوس می‌گوید که زنان تعلیم نیافته نباید بر مردان مسلط باشند، بلکه باید مطیع بوده، تعلیم گیرند. این گروه بر این عقیده‌اند که کلیسا می‌تواند تصمیم بگیرد که به زنی که تعلیم یافته و معلم خوبی است، اقتدار تعلیم دادن بدهد. دبوره در کتاب داوران، نمونه‌ای از یک زن نبی است که طبق ارادۀ خدا یهودیان را رهبری کرد (داوران ۴: ۴).
گروه سومی از مسیحیان نیز هستند که بر این عقیده‌اند که سخنان پولس صرفا خطاب به تیموتائوس و قرنتیان و کلیساهای افسس در قرن اول نوشته شده‌اند. آنان بر این عقیده‌اند که پولس هرگز این هدف را در ذهن نداشت که این اصول در کلیساهای عصر حاضر که فرهنگی متفاوت با عصر او دارند، به کار گرفته شوند. این گروه اشاره می‌کنند به اینکه پولس برده‌ای را نزد اربابش پس فرستاد. پولس یقینا با انجام این کار، برده داری را تایید نمی‌کند، بلکه برعکس از نوع برخورد و محتوای کلامش می‌توان نتیجه گرفت که او از فلیمون انتظار دارد که برده‌اش را آزاد کند (فلیمون ۱۷-۲۱). پولس به همه سفارش می‌کند که همدیگر را در خدا ترسی اطاعت کنند؛ فقط زنان نیستند که باید عمل اطاعت را به جا آورند (افسسیان ۵: ۲۱). این مسیحیان خاطر نشان می‌سازند که عیسی موانع فرهنگی را درهم شکست و برای همه آزادی به ارمغان آورد. از نظر آنان، در جوامعی که قبلا به زنان آزای داده شده است، بی ایمانان با دیدن رهبران زن در کلیسا لغزش نخواهند خورد. بنابراین، این مسیحیان اعتقاد دارند که در کلیسا نیز باید به زنان نقش رهبری داده شود.
از آیات کتاب مقدس که به آنها اشاره شد، معلوم می‌شود که موضوع آنقدرها هم که در ابتدا به نظر می‌رسد، ساده نیست. در این مورد، هر دیدگاهی که داشته باشیم، نباید اجازه دهیم که سنت کلیسایی مان، ما را از خواهران و برادرانمان که ممکن است پیرو سنت دیگر باشند، جدا سازد. هیچ ممکن نیست که یهود باشد یا یونانی، و نه غلام و نه آزاد، و نه مرد و نه زن، زیرا که همۀ شما در مسیح عیسی یک می‌باشید (غلاطیان ۳: ۲۸).

آیات اصلی
داوران ۴: ۴ – دبوره، نبیه و رهبر و داور در اسرائیل.
اعمال ۱: ۱۴، ۲: ۱-۴، ۱۶-۱۸، ۲۱: ۸-۹ – زنان نیز روح‌القدس و عطای نبوت را می‌یابند.
رومیان ۱۶: ۱، ۷ – احتمالا فیبی خادمه کلیسا بود و یونیاس رسول.
اول قرنتیان ۱۱: ۳-۱۶ (خصوصا آیه ۵) – زنان دعا و نبوت می‌کنند.
اول قرنتیان ۱۴: ۲۶-۴۰ (خصوصا آیات ۲۶، ۳۴-۳۵) – زنان در جلسات بی نظمی ایجاد می‌کنند.
غلاطیان ۳: ۲۶-۲۸ – مرد و زن در نظر خدا برابرند.
اول تیموتائوس ۲: ۱۱-۱۵ – زنان نباید تعلیم دهند یا بر مردان مسلط شوند.
اول تیموتائوس ۳: ۱۱-۱۳ – زنان به عنوان خادمین در کلیسا خدمت می‌کنند.

منبع: رازگاه